De ontdekking van antibiotica als penicilline in 1928 door de Britse arts-bacterioloog Alexander Fleming betekende een doorbraak in de bestrijding van ziekteverwekkende bacteriën, er werd dan ook over gesproken als ‘een wondermiddel’, dat een grote effectiviteit paarde aan geringe bijwerkingen. Het daadwerkelijk gebruik van het middel op mensen liet evenwel nog jaren op zich en pas in de Tweede Wereldoorlog werd penicilline in de medische wereld gangbare medicatie. Maar de bacillen lieten zich ook niet een-twee-drie kennen, want vrij kort nadat antibiotica werd toegepast bleek alras dat bacteriën resistent konden worden voor het wondermiddel. Die resistentie is in de loop der decennia alleen maar toegenomen. En het gevaar van de superbacil dat eerst sluimerende is inmiddels verworden tot een bedreiging van het mensdom. Een gevaar dat -helaas – behoorlijk wordt onderschat.
Eén van de grootste bedreigingen voor de Nederlandse gezondheidszorg is de snel groeiende resistentie van bacteriën tegen antibiotica. Terwijl de beschikbare effectieve antibiotica in snel tempo verminderen, wordt een groeiend aantal infecties met resistente bacteriën steeds vaker geassocieerd met een hogere morbiditeit (mate van ziek zijn), mortaliteit (sterfte), en snel stijgende kosten. Onderzoek van de European Medicines Agency (EMEA) van de Europese Unie leert dat er jaarlijks minstens 25.000 mensen sterven door antibiotica resistente bacteriën. De jaarlijkse kosten van antibioticaresistentie in de EU worden becijferd op meer dan 2 miljard euro. Medio september besloten minister Schippers (VWS) in Peking dat Nederland en China nauwer gaan samenwerken met name op het gebied van de mondiale bestrijding van antibioticaresistentie. In de nieuwe overeenkomst is voor het eerst expliciet aandacht voor dit onderwerp. Onzorgvuldig gebruik van antibiotica veroorzaakt resistentieontwikkeling bij bacteriën. Antibiotica verliezen daardoor hun werking, met als gevolg dat infectieziekten niet goed meer zijn te behandelen. Minister Schippers: “Begin 2016 is Nederland EU-voorzitter. De internationale aanpak van antibioticaresistentie krijgt van mij daarin prioriteit”.
In Nederland is, volgens nieuw onderzoek (september 2013) van TNS NIPO, ongeveer de helft van de Nederlanders goed bekend met de problematiek van de antibiotica-resistentie. Tweevijfde is hier enigszins mee bekend en 13% helemaal niet. Met name 55-plussers en vrouwen zijn vaker heel goed bekend met de betekenis van antibioticaresistentie. Naarmate Nederlanders hoger zijn opgeleid weten ze meer van antibiotica. Omgekeerd: slechts 24% van de laag opgeleiden is zich bewust van de antibioticaresistentie problematiek. Andere cijfers: 46% van de Nederlanders met een middelbare opleiding kent de resistentie-problematiek, 63% van de hoog opgeleiden is hier heel goed mee bekend (zie bijlage)
De maatschappelijke tol die de voornoemde internationale problematiek nu al vergt, eist een bijna ongeëvenaarde inspanning van medisch-wetenschappelijke deskundigen. In zijn recent gepubliceerde boek “Het einde van de antibiotica” schets de auteur, Rinke van den Brink, een indringend beeld van de uitdagingen waarmee o.a. behandelaars, patiënten, volksgezondheids-autoriteiten, wetenschappers en researchgeoriënteerde farmaceutische industrie gezamenlijk worden geconfronteerd in hun strijd tegen de veelomvattende resistentie-problematiek.
De publicatie van Rinke van den Brink is de aanleiding om op 1 oktober a.s. in Ede tijdens de FIGON-Geneesmiddeldagen (Plaats: de Reehorst.) figondmd
een speciale bijeenkomst te organiseren “The end of the antibiotics, Ze staat geheel in het teken van mogelijk adequate (inter)nationale oplossingsstrategieën voor deze urgente problematiek in de grensoverschrijdende gezondheidszorg. Deze bijeenkomst is mede georganiseerd onder auspiciën van het European Clingendael Health Forum
PROGRAMMA
14h00 – 14h05 Welkom
Dr. M. (Michel) van Agthoven – Amerikaanse Kamer van Koophandel (Pharmaceutical Committee)
14h05 – 14h10 Introduktie
Rinke van den Brink – Auteur
14h10 – 14h30 Sense of urgency on antibiotic resistance
Prof.dr. J.W. (Johan) Mouton
Radboud Universiteit Nijmegen
14h30 – 14h50 An example: past and recent developments in anti TB drugs
Dr. M.J. (Martin) Boeree
Radboud Universiteit Nijmegen
14h50 – 15h10 New antibiotics & antimicrobal treatments and the guidelines
Prof.dr. M.J.M. (Marc) Bonten
UMC Utrecht
15h10 – 15h30 New antibacterial agents -The role of innovation and partnerships in R&D
S. (Seamus) O’Brien Ph.D.
AstraZeneca
15h30 – 16h00 Pauze
16h00 – 16h30 Resistance of antibiotics: the governmental policies
Drs. P.H.A.M. (Paul) Huijts
Ministry of Health, Welfare and Sports
16h30 – 17h15 Panel discussie: voorzitter Rinke van den Brink
Prof.dr. J.W. (Johan) Mouton
Dr. M.J. (Martin) Boeree
Prof.dr. M.J.M. (Marc) Bonten
S. (Seamus) O’Brien Ph.D.
Drs. P.H.A.M. (Paul) Huijts
17h15 – 18h15 Voordracht Resistance to antibiotics
Rinke van den Brink
Bacteriele resistentie: Het is een complex probleem wat uiteindelijk weer op twwe thema’s is terug te voeren: WIJ willen niet dood, en een dood BEEST kost geld. Daarom gaven en geven we beide antbiotica in alle maten, soorten en hoeveelheden. Bacterien zijn lui, maar ook slim. De slimsten ontkomen aan alle antbiotica, en delen zich pakweg elke 20 minuten, een exponentiele groei, derhalve. Je kunt er dus op wachten om tegen tegen zo’n creatuur aan te lopen, die je dood in zijn ogen draagt. Maar we hebben dit zelf opgeroepen, deels uit angst voor de dood, waar anderen dan weer veel geld aan verdienen, en een deel voor het naakte gewin, want elk te vroeg gestorven dier is verlies. Het draait dus weer allemaal om geld. Een resistente bacterie heeft maling aan ons geld. Voor dit door ons gekreeerde creatuur gelden andere regels: het eten van je gastheer, tot de dood er op volgt….